Οι θεωρητικοί του "οργανικού πεδίου", όπως ο Γκόλντσταιν, ο Μάσλοου, ο Ρότζερς, ο Ζουράρ και ο Μπέρν, έχουν έναν τελείως διαφορετικό προσανατολισμό. Δίνουν έμφαση στη δυνατότητά μας για αυτό-καταστροφή, αυτό-εξέλιξη, ελευθερία εκλογής και ικανότητα αλλαγής. Αυτό σημαίνει ότι στη ζωή υπάρχουν αξίες που τις ξέρουμε από προηγούμενες εμπειρίες και ότι οι παρατηρήσεις μας είναι πολύτιμες και βοηθητικές - εκφραστικότητα, απόλαυση, συναισθηματική ανταπόκριση, αισθητηριακή συνειδητοποίηση, αυθορμητισμός, αυτό-υποστήριξη, ευσπλαχνία, δημιουργικότητα κτλ.
Για αυτούς τους ανθρωπιστές ή υπαρξιστές, όπως συχνά ονομάζονται, η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η "αυτό-πραγμάτωση", η διαδικασία, δηλαδή, όπου ο καθένας αγωνίζεται να ανακαλύψει και να αξιοποιήσει όλο του το δυναμικό. Αυτό πετυχαίνει πολύ συχνά με το να αναζητάμε και να συνειδητοποιούμε αυτούς τους παράγοντες που αναστέλλουν, παρεμποδίζουν και αναχαιτίζουν την εξέλιξη της προσωπικότητάς μας.
Ο Αβραάμ Μάσλοου, ένας από τους κυριότερους εκπρόσωπους αυτής της σχολής, πίστευε ότι το υποσυνείδητο είναι πηγή της μεγαλύτερης ευτυχίας, δημιουργικότητας και καλοσύνης. Οι υποσυνείδητες ορμές μας προωθούν στην αναζήτηση της ολοκλήρωσης και της αλήθειας. Έχουμε μια "ενεργητική θέληση για υγεία, ορμή για εξέλιξη ή για εκμετάλλευση των δυνατοτήτων μας". "Κρίσιμες εμπειρίες", όπως το σεξ, η θρησκεία, ακόμα και μερικά είδη μουσικής, μπορούν να μας οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση του "εαυτού" μας, του "σώματος" μας και της "ύπαρξης" μας. Κατά τον Μάσλοου, η προσωπικότητα πρέπει να κρίνεται μόνο μέσα σε αυτό το πολύ θετικό πλαίσιο.
Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΕΑΥΤΟΣ
Ο Καρλ Ρότζερς, ένας άλλος πρωτοπόρος της ανθρωπιστικής θεωρίας, υποστηρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι σε θέση να διαμορφώσουν μόνοι τους την προσωπικότητα τους. Έδωσε ακόμα μεγάλη έμφαση στις εσωτερικές εμπειρίες. Για τον Ρότζερς το πως βλέπουμε, αισθανόμαστε και ερμηνεύουμε τα γεγονότα, είναι το κλειδί για την κατανόηση της ανάπτυξης της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς. Ο καθένας χρειάζεται να αξιολογεί την προσωπικότητά του, χωρίς να αρνείται τα λάθη του ή τις αδυναμίες του, τις δυνάμεις και τις ικανότητές του. Θα πρέπει να σχηματίσουμε την εικόνα ενός "ιδανικού εαυτού" και να κάνουμε μια συνειδητή προσπάθεια να γίνουμε ο άνθρωπος που πραγματικά θα θέλαμε να είμαστε. Η αυτό-παραδοχή είναι το πρώτο βήμα προς το καλύτερο και το επόμενο στάδιο είναι να μπορέσουμε να εκφράσουμε τα αισθήματα μας.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι από μας έχουμε την τάση να αξιολογούμε τον εαυτό μας με τις αξίες των άλλων παρά με τις δικές μας. Αυτός ο "κοινωνικός εαυτός" έρχεται συχνά σε αντιδιαστολή με τον "ιδανικό εαυτό". Για τον Ρότζερς, όσο μεγαλύτερη είναι η ασυμφωνία τόσο πιο πιθανό είναι να προκληθούν ψυχολογικές διαταραχές. Όπως και Μάσλοου, ο Ρότζερς επεξεργάστηκε μια θεωρία που τονίζει την προσωπική δραστηριότητα και ανάπτυξη.
Η προσωπική ευθύνη και η εξέλιξη είναι βασικοί όροι της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, που σαν θεωρητική τάση διαδίδεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον εαυτό μας - ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Με τις δυνατότητες για "αυτογνωσία", αγάπη, δημιουργικότητα και φροντίδα (θέματα που κυριαρχούν στις θρησκείες και στις μυστικιστικές θεωρίες) ενισχύεται η έννοια της προσωπικής εμπειρίας, σε αντίθεση με τα φυσικά γεγονότα, που είναι η βάση της πραγματικότητας.
Για αυτούς τους ανθρωπιστές ή υπαρξιστές, όπως συχνά ονομάζονται, η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η "αυτό-πραγμάτωση", η διαδικασία, δηλαδή, όπου ο καθένας αγωνίζεται να ανακαλύψει και να αξιοποιήσει όλο του το δυναμικό. Αυτό πετυχαίνει πολύ συχνά με το να αναζητάμε και να συνειδητοποιούμε αυτούς τους παράγοντες που αναστέλλουν, παρεμποδίζουν και αναχαιτίζουν την εξέλιξη της προσωπικότητάς μας.
Ο Αβραάμ Μάσλοου, ένας από τους κυριότερους εκπρόσωπους αυτής της σχολής, πίστευε ότι το υποσυνείδητο είναι πηγή της μεγαλύτερης ευτυχίας, δημιουργικότητας και καλοσύνης. Οι υποσυνείδητες ορμές μας προωθούν στην αναζήτηση της ολοκλήρωσης και της αλήθειας. Έχουμε μια "ενεργητική θέληση για υγεία, ορμή για εξέλιξη ή για εκμετάλλευση των δυνατοτήτων μας". "Κρίσιμες εμπειρίες", όπως το σεξ, η θρησκεία, ακόμα και μερικά είδη μουσικής, μπορούν να μας οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση του "εαυτού" μας, του "σώματος" μας και της "ύπαρξης" μας. Κατά τον Μάσλοου, η προσωπικότητα πρέπει να κρίνεται μόνο μέσα σε αυτό το πολύ θετικό πλαίσιο.
Ο ΙΔΑΝΙΚΟΣ ΕΑΥΤΟΣ
Ο Καρλ Ρότζερς, ένας άλλος πρωτοπόρος της ανθρωπιστικής θεωρίας, υποστηρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι σε θέση να διαμορφώσουν μόνοι τους την προσωπικότητα τους. Έδωσε ακόμα μεγάλη έμφαση στις εσωτερικές εμπειρίες. Για τον Ρότζερς το πως βλέπουμε, αισθανόμαστε και ερμηνεύουμε τα γεγονότα, είναι το κλειδί για την κατανόηση της ανάπτυξης της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς. Ο καθένας χρειάζεται να αξιολογεί την προσωπικότητά του, χωρίς να αρνείται τα λάθη του ή τις αδυναμίες του, τις δυνάμεις και τις ικανότητές του. Θα πρέπει να σχηματίσουμε την εικόνα ενός "ιδανικού εαυτού" και να κάνουμε μια συνειδητή προσπάθεια να γίνουμε ο άνθρωπος που πραγματικά θα θέλαμε να είμαστε. Η αυτό-παραδοχή είναι το πρώτο βήμα προς το καλύτερο και το επόμενο στάδιο είναι να μπορέσουμε να εκφράσουμε τα αισθήματα μας.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι από μας έχουμε την τάση να αξιολογούμε τον εαυτό μας με τις αξίες των άλλων παρά με τις δικές μας. Αυτός ο "κοινωνικός εαυτός" έρχεται συχνά σε αντιδιαστολή με τον "ιδανικό εαυτό". Για τον Ρότζερς, όσο μεγαλύτερη είναι η ασυμφωνία τόσο πιο πιθανό είναι να προκληθούν ψυχολογικές διαταραχές. Όπως και Μάσλοου, ο Ρότζερς επεξεργάστηκε μια θεωρία που τονίζει την προσωπική δραστηριότητα και ανάπτυξη.
Η προσωπική ευθύνη και η εξέλιξη είναι βασικοί όροι της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, που σαν θεωρητική τάση διαδίδεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τον εαυτό μας - ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Με τις δυνατότητες για "αυτογνωσία", αγάπη, δημιουργικότητα και φροντίδα (θέματα που κυριαρχούν στις θρησκείες και στις μυστικιστικές θεωρίες) ενισχύεται η έννοια της προσωπικής εμπειρίας, σε αντίθεση με τα φυσικά γεγονότα, που είναι η βάση της πραγματικότητας.
